Stan wojenny. Po 40 latach

Do dziś budzi emocje wśród Polaków. Do dziś większość uważa, że wprowadzony był słusznie i uratował Polskę przed interwencją socjalistycznych państw ościennych z ZSRR na czele. Ale są też głosy, że był zbrodnią i opóźnił demokratyczne przemiany.

POLSKA WIDZIANA Z ZEWNĄTRZ.

A. Wypowiedzi polityków zachodnich.

    Były naczelny dowódca sił zbrojnych NATO, a później sekretarz stanu USA,  gen. A. Haig w książce "Ugoda: Realizm. Reagan a polityka zagraniczna" (wydana w 1984 r. "Dla Związku Radzieckiego Polska to casus belli - sprawa, dla której gotów byłby podjąć wojnę z sojuszem zachodnim."

    Były doradca prezydenta USA d/s bezpieczeństwa prof. Z. Brzeziński w książce "Plan gry" (wyd. w 1987 r.) pisze: "Panowanie nad Polską jest dla Sowietów kluczem do kontrolowania Europy wschodniej... Geostrategiczne położenie Polski wykracza poza fakt, że leży ona na drodze do Niemiec. Moskwie potrzebne jest panowanie nad Polską również dlatego, że ułatwia kontrolę nad Czechosłowacją i Węgrami oraz izoluje od zachodnich wpływów nierosyjskie narody Związku Radzieckiego... Trzydziestosiedmiomilionowa  Polska jest największym krajem Europy Wschodniej pod panowaniem Sowieckim, a jej siły zbrojne stanowią największą niesowiecką armię Ukł. Warszawskiego. Ta pozycja kosztuje Moskwę dużo, ale jeszcze kosztowniejsze byłoby jej poniechanie".

    F. Mitterand w rozmowie z kanclerzem RFN H. Schmidtem (Die Zeit" - nr 20 - 23 z 1987 r,): "Widziałem tylko dwie, a nie trzy możliwości: albo rząd polski przywróci porządek w kraju, albo uczyni to Związek Radziecki. trzecią hipotezę że mogłoby dojść do zwycięstwa "Solidarności", uważałem za czystą fikcję".

    H. Schmidt, w wywiadzie ("Polityka", 29.09.1995 r.): "Uważałem Jaruzelskiego za postać tragiczną...starał się on odwrócić interwencję radziecką w polską politykę wewnętrzną. Dla nas zagrożenie Polski było widoczne, dla was być może nie. Wywiad donosił nam o koncentracji wojsk radzieckich wokół polskich granic". Stan wojenny zastał go w NRD, gdzie dziennikarzom oświadczył: "Ubolewam że stało się zło konieczne". 

    Podobnie wypowiadali się inni politycy, m.in. kanclerz Austrii Kreisky, premierzy: Grecji - Papandreu, Kanady - Trudeau.

a) Raport połączonych wywiadów USA z 12.06.1981 r. m.in: "Ekonomiczna kondycja Polski będzie w najbliższych sześciu miesiącach pogarszać się z powodu słabych zbiorów, niskiej wydajności pracy, skróconego tygodnia pracy, trwającego ekonomicznego dryfu. Nie można wykluczyć szybkiego i drastycznego spadku standardu życiowego - zdolnego wywołać takie zaburzenia społeczne które mogą spowodować sowiecką interwencję. ..." "Niezależnie od tego jak Sowieci postrzegają koszty interwencji, szybko zeszłyby one na drugi plan gdyby uznano, że zostały podstawowe interesy ich państwa ..." Dalej w raporcie jest o przygotowaniach do ewentualnej interwencji, m.in. o przygotowaniach sił radzieckich oraz przeprowadzaniu ćwiczeń polowych zupełnie nietypowych dla danej pory roku.

b) Szyfrogram z 19.09.1981 r.ambasady USA w Warszawie: "Reżim Kani może wprowadzić jakąś formę ogólnopolskiego stanu wyjątkowego, jako ostatnią próbę opanowania sytuacji, jeśli będzie sądził , że od tego zależą losy jego rządu, lub jeśli sytuacja pogorszy się na tyle, że sowiecka interwencja będzie nieunikniona. Przewidujemy, że Kania i Jaruzelski bardzo niechętnie wprowadzą stan wojenny i tylko wtedy, gdy uznają, że nie będzie innego wyjścia".

c) W kolejnym raporcie połączonych wywiadów USA z 12.06.1982 r.stwierdzono poprawę sytuacji gospodarczej oraz zawarto ocenę stanu wojennego, m.in.: "...Związek Radziecki podjąłby każdą decyzję, którą uznałby za konieczną, z użyciem sił wojskowych włącznie...".

B. Wypowiedzi polityków radzieckich.

     L. Breżniew, w liście do R. Reagana w 1981 r. (Reagan. "Pamiętniki"): "...Związku Radzieckiego nie interesuje stanowisko USA wobec Polski...".

     Marsz. W. Kulikow (były D-ca Sił Zbr. Ukł. Warszawskiego) podczas międzynarodowej konferencji naukowo-historycznej w Jachrance pod Warszawą (08-10.1997 r. twierdził że nie mieli zamiaru wkraczać do Polski. Zostało to wyeksponowane w polskich publikacjach i mediach. Za to przemilczano jego - potwierdzone stenogramem, opublikowanym w: "Wejdą nie wejdą" - m.in. takie stwierdzenia:  "Wielokrotnie z tow. Kanią, z tow. Jaruzelskim i innymi dowódcami wojskowymi... i nikt z nich nigdy nie postawił problemu wkroczenia na terytorium Polski". Dalsza wypowiedź: "Solidarność" w różny sposób, nie będę opisywał, wkroczyła na drogę konfrontacji z partią i władzą, które wtedy rządziła. Takiej sytuacji dowództwa Ukł. Warszawskiego nie mogło przyglądać się bezczynnie, ... wszystko zmuszało nas do utrzymywania wojsk w takim stopniu gotowości, aby w odpowiednim momencie mogły działać, jeśli wymagałaby tego inna sytuacja". I jeszcze to: "W Związku Radzieckim, tym bardziej w Komitecie Centralnym, wszyscy oceniali "Solidarność" jako kontrrewolucję, jako ruch przeciw istniejącemu ustrojowi, ruch, przeciw któremu trzeba podjąć odpowiednie kroki. Dlatego nie ma co kręcić i mówić inaczej".  

    Jak się mają do tego "rewelacje" ni(e)jakiego Władimira Bukowskiego? Twierdzi, że generał prosił marsz. Kulikowa o interwencję wojskową. Dowodem mają być rzekome stenogramy których nikt nie widział i notatka z niezarejestrowanego(!) brudnopisu. No comment! 

    Rosjanie mają do Polski pretensje o wyjście z Układu Warszawskiego oraz opuszczenie Rady Wzajemnej pomocy gospodarczej. Jeszcze większe pretensje mają o przystąpienie Polski do NATO. Trudno przypuszczać, by wszyscy z nich chcieli aby w Polsce była jedność i zgoda. Mogą niektórzy twardogłowi cieszyć się, że plotka dała plon w postaci kolejnych sporów między Polakami. Każdy sposób zemsty dobry jeśli daje pożądany wynik. Tak to postrzegam. 

    Sam rozsądek podpowiada, że głowa państwa polskiego rozmawiałaby z głową ZSRR a nie jego podwładnym który i tak nie mógłby o niczym decydować. Owszem, generał prosił o pomoc, ale nie zbrojną a gospodarczą. Przede wszystkim o przywrócenie dostaw gazu i ropy naftowej bo już Sowieci "przykręcili kurki" (paliwa do samochodów na kartki!) i grozili zakręceniem.  

                                                 

C. SYTUACJA W POLSCE. 

    Wszelkie próby porozumienia z władzami "Solidarności" spaliły na panewce. Nie pomogło  nawet stanowisko episkopatu polskiego, który dostrzegał skutki anarchii i groźbę interwencji z zewnątrz. Wygrała opcja "targania po szczękach". 

     17.12.1981 r. miała się odbyć w Warszawie  wielka manifestacja i rozpocząć strajk generalny. Czyli m.in. miały stanąć koleje, transport a tym samym dostawy opału, żywności itd. W warunkach surowej zimy skutki mogły być straszne dla wielu Polek i Polaków. 

    Czy by "weszli czy nie weszli" Sowieci z satelitami, mogą się jeszcze długo kłócić historycy i pokolenia Polaków. Domagali się tego przede wszystkim, Honecker i Husak (NRD i Czechosłowacja). 

    Utrata Polski i jej wojska naruszałaby także "równowagę strachu", ograniczone możliwości zaopatrzenia wojsk radzieckich w NRD, utratę wielkich baz w Polsce, kontrolę nad Czechosłowacją od północy, przesunięcie linii frontu  w ewentualnej wojnie znacznie bliżej granic ZSRR. 

    Niektórzy twierdzą, że Sowieci daliby Polsce spokój bo byli zaangażowani w Afganistanie. Warto zastanowić się co było dla nich ważniejsze: Polska czy Afganistan? Warto też pamiętać że żył jeszcze L. Breżniew. Jego wypowiedzi wiele dawały do myślenia. A w Afganistanie zaangażowana była niewielka część ich potężnej armii. 

   W Polsce mieli rozlokowane następujące siły: 

https://pl.wikipedia.org/wiki/Garnizony_Armii_Radzieckiej_na_terytorium_Polski W tym czasie mogły być wzmocnione. Nikt ich nie liczył. Były też duże zgrupowania wojsk wokół naszych granic. Nawet od morza mielibyśmy "gości" w postaci piechoty morskiej z Bałtijska.

    Jeśliby nawet nie weszli: czy władze odpowiedzialne za losy milionów Polaków mogły ryzykować? Za duża była stawka w tej "grze". Wnioski nasuwają się same. Być może nie dla wszystkich jednakowe.